JENERATÖR NEDİR ?

Kimyasal enerjiyi (motorin, benzin vb.) ısı enerjisine, ısı enerjisini mekanik enerjiye, mekanik enerjiyi de elektrik enerjisine çeviren elektro-mekanik sistemler topluluğudur.
Jeneratör Parçaları Nelerdir ?
Jeneratörün Ana Parçaları;
Motor
Alternatör
Kontrol Panosu
Taşıyıcı Şase ve Yakıt Deposu
Radyatör
Diğer Jeneratör Parçaları;
Akü
Çıkış Şalter Panosu
Blok Suyu Isıtıcısı
Soğutma Fanı
Elektrikli Marş Motoru
Egzoz Susturucusu
Turbo Şarj
Anti-Vibrasyon Takozları
Kaldırma Mapası
Topraklama Noktası
Kuru Tip Ağır Hizmet Filtresi

JENERATÖRDE HANGİ TİP YAKIT EN İYİSİDİR ?

Dizel:
Avantajları;
Yakıt depolanabilir
Kolay tedarik edilir
Yakıt kolay alev almaz
Dezavantajları;
Büyük yakıt deposu montajı sistem fiyatını artırır
Doğal gaz:
Avantajları;
Yakıt depolanmasına ihtiyaç yoktur.
Çevrecidir, doğaya zararlı gazlar salmaz.
Ses düzeyi dizel jeneratörlere göre daha düşüktür
Şebeke enerjisi kesildiğinde, yedek jeneratör enerjisi sürekli hazırdır
Elektrik üretim maliyeti diğer jeneratörlere göre çok daha uygundur
Yakıt kaynağının sınırı yoktur
Dezavantajları;
Doğal afet durumunda yakıt olmayacaktır. (deprem vs.)
İlk kurulum maliyetleri dizele göre daha yüksektir.
Doğalgaz altyapısı hattı mevcut olmayan yerlerde kullanılamaz.

JENERATÖR NEREDE VE NASIL KULLANILIR ?

Tipik uygulamaları dört gruba ayırmak mümkündür Evde, mağaza ve kliniklerde,
Aydınlatma ve elektrikli aletlerin yedek güç ihtiyacında,
Eğlence, dinlence yerlerinde (kamp, tekne, parti) ve seyyar pazarlarda,
Endüstriyel sahada (üretim yerleri ve atölyelerde) kullanılırlar.
Aksa Jeneratör, yukarıdaki tüm uygulama sahalarının ihtiyacını karşılayacak güçte ve özelliklerde jeneratör gruplarını sağlamaktadır.

MOTOR NEDİR ?

Yakıt olarak ifade edilen (Benzin yahut Dizel) sıvıları yüksek basınç altında ve anlık yüksek sıcaklık derecelerinde yakmak suretiyle kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye çeviren düzeneklere içten yanmalı motor yada kısaca MOTOR denir. Motorlar kuvvet makineleridir.
Kuvvet makineleri yakacak maddelerinin (kömür, benzin, motorin, LPG) veya doğal enerji kaynaklarındaki (akarsular, rüzgar) enerjiyi mekanik enerjiye dönüştüren makinelerdir.
Dizel Motor Tanımı (İçten Yanmalı Motor)
Dizel motor, içten yanmalı bir motor tipidir. Kimyasal enerjiyi ısı enerjisine, ısı enerjisini de mekanik enerjiye çevirmek amacıyla üretilmiş mekanik parçalar bütünüdür.
Daha özel bir dizel motor tanımı ise; oksijen içeren atmosferik havanın sıkıştırılarak yüksek basınç ve sıcaklığa ulaşması ve silindir içine püskürtülen yakıtın bu sayede alev alması ve patlaması prensibi ile çalışan bir motordur. Benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt oksijen karışımını oluşturmak için karbüratöre ihtiyaç yoktur.
4 Zamanlı Motor Çalışma Prensibi
Emme: Hava ve benzin karışımı, sübap kapağının açılmasıyla birlikte silindir içerisine vakum yardımı ile çekilir.
Sıkıştırma: İçeri alınan hava ve benzin karışımı, pistonun yukarı çıkıp hava ve benzin karışımını sıkıştırmasıyla ısınır ve sıkıştırılır.
Yanma: Sıkışan hava ve benzin karışımı buji yardımı ile ateşlenir ve yanma evresi gerçekleşir. Bu hareketle birlikte motora hareket gücü verilmiş olur.
Egzoz: Ateşlemenin gücü ile birlikte piston hızla aşağıya iner ve tekrar yukarı çıkarken egzoz sübap kapağının açılmasıyla birlikte atık gaz dışarı atılır. Sonrasında tekrar 1. Evreye dönülür.

ALTERNATÖR NEDİR ?

Çalışma Prensibi
Motorun marşlanması ile dönmeye başlayan alternatörün ikaz rotoru sargıları, ikaz statoru üzerindeki mevcut kalıcı mıknatıslığın oluşturduğu manyetik alanın, etkisi içinde kalarak dönmeye başlar.
Sargıları keserek dönen manyetik alan, ikaz rotoru sargılarının uçlarında bir AC gerilim endüklenmesine neden olur.
Döner diyot plakasındaki diyotlar ikaz rotorunda endüklenen AC gerilimi, ana rotorda kutup (N-S) oluşturabilmek için DC gerilime dönüştürür.
DC gerilime dönüştürülen ikaz rotoru voltajı ana rotor sargılarına uygulanır. Dolayısıyla alternatör ana rotoru üzerinde N-S kutbu oluşturulup güçlü bir manyetik alan yaratılır.
Ana rotorda oluşan manyetik alan ana statorda gerilim endüklenmesine sebep olur.
Bu da stator sargılarından nominal gerilimin alınmasını sağlar. Alınan bu gerilim alternatör çıkış gerilimi olarak yük beslemelerinde kullanılır.
Ana statorda endüklenen gerilim aynı zamanda referans Voltajı olarak, Voltaj regülatörüne de gönderilir.
Bu referans Voltajı, regülatörün set değerleri ile karşılaştırılır (400Vac, 50Hz).
Aradaki farkla orantılı olarak voltaj regülatörünün uyartım uçlarıyla ikaz statoruna ikaz voltajı (Vdc) uygulanır.
İkaz statoruna uygulanan voltajın oluşturduğu manyetik alan içerisinde dönen ikaz rotorunda AC gerilim endüklenmesine neden olur.
Ve süreç başa dönerek tekrar eder.
Rotor
Ana rotor çıkık kutuplu olarak dizayn edilir. Paralel çalışma ve dengesiz yükler için ana rotora standart olarak damper kafesleri yerleştirilmiştir.
Rotoru mıknatıslamak için gereken güç dışarıdan, bir başka makina ile sağlanır. Bu uyarıcı, çoğunlukla aynı şaft üzerinde yer alır ve alternatörün rotoru ile aynı hızla döner (uyartım statoru-rotoru).
Stator Stator, düşük kayıplı silisli çelik saçlardan imaj edilmiş, kaburgalarla desteklenerek çelik gövde içine çakılmıştır.
Stator olukları, dalga formundaki distorsiyonları minimum seviyede tutacak şekilde tasarlanmış ve ana stator sargıları, dalga şeklini bozan harmonikleri engelleyecek şekilde kısa adım olarak yerleştirilmiştir.
Voltaj Regülatörü (AVR)
Yükte meydana gelen değişimlerin neticesinde ortaya çıkan kayıpların aynı anda ikaz voltajının arttırılarak (ikazın voltajı, dolayısıyla akımının arttırılması) karşılanması ve böylece alternatörün çıkışının sabit tutulması için yapılan işleme regülasyon denir. Sistem üzerine ayar edilen büyüklük tarafından etki yapan ayar devresi vardır. Bu kapalı bir devredir. Sistemde meydana gelen, istenmeyen değişiklikleri sürekli kontrol ederek oluşan sapmaları sisteme etki ederek anında mümkün olduğu oranda düzeltmeye çalışır. Döner Diyot Plakası
İkaz rotorunda endüklenen AC gerilimi, ana rotordaki manyetik alanı kuvvetlendirmek için gerekli olan DC gerilime dönüştürürler.
Döner Diyot Plakası pozitif ve negatif 2 plakaya bölünmüştür ve her bir plakada 3 diyot vardır.
Varistor
Stator sargısındaki yüksek ters geçiş voltajlarına karşı diyotları hasarlardan koruyan, 2 doğrultucu plaka arasına bağlanmış bir metal-oksit varistördür.
Varistör polaritesizdir ve sıradan bir OHM metre ile ölçüldüğünde her 2 yönde de sonsuza yakın bir değer göstermelidir.
Varistörler, üzerlerine uygulanan voltajı, kısa devre olarak belli bir süre belli bir akım geçirecek şekilde dizayn edilirler.
Stator sargılarındaki yükün ani değişimleri, stator ile ana rotor arasında hava boşluğundaki manyetik alanın trafo tipi reaksiyonla beraber değişmesine neden olur.
Bu değişimin ortaya çıkardığı enerji (rotor üzerinde) alternatif bir yol yaratmış olan varistör tarafından deşarj edilerek diyotların asar görmesi engellenmiş olur.
Koruma Sınıfları
IP Kodu: Tehlikeli bölümlere erişmeye, yabancı katı cisimlerin girmesine, su girişine karşı bir muhafaza ile sağlanan koruma derecelerini göstermek ve bu tür koruma ile ilgili ilave bilgileri vermek için kullanılan bir kodlama sistemidir.
Koruma sınıfı örneği : IP 23 CH
IP: Uluslararası koruma.
2: 1. Rakam (0-6 veya X)
3: 2. Rakam (0-8 veya X)
C: İsteğe bağlı ilave harf (A,B,C,D)
H: İsteğe bağlı tamamlayıcı harf (H,M,S,W)
1.Rakam: Makinenin parçaya karşı korumasını ifade eder.
0: Korumasız
1: Gerilim altında bulunan veya dönen kısımlara parçaların kazara veya tesadüfen düşmesine karşı korumalı. Ancak bilerek bu parçaların sokulmasına karşı korumasız. (>= 50mm) (Elin dışıyla) 2: Orta büyüklükteki parçalara karşı korumalı. (>= 12,5mm) (Parmak ile)
3: >=2,5mm (Alet ile)
4: Tane şeklindeki parçalara karşı korumalı (>=1mm) (Telle)
5: Toza karşı korumalı (Telle)
6: Toz geçirmez (Telle erişmeye karşı korumalı)
2.Rakam: Etkileri zararlı olan su girişine karşı korumasını ifade eder.
0: Korumasız
1: Dikey düşey damla suya karşı
2: Yatay düşen damla suya karşı (dikeyle 15° açı)
3: Yatay gelen suya karşı korumalı (dikeyle 60° açı), püskürme
4: Sıçrama
5: Fışkırma
6: Güçlü Fışkırma
7: Batmaya karşı (P ve süre belli), geçici daldırma
8: Derin batmaya karşı (P belli, süre belirsiz), sürekli daldırma
3.Harf: İsteğe bağlı ilave harf.
Tehlikeli bölümlere ,
A: Elin dışıyla
B: Parmakla
C: Aletle
D: Telle
Erişmeye karşı korumalı. 4.Harf: İsteğe bağlı tamamlayıcı harf..
Tehlikeli bölümlere ,
H : Yüksek gerilim cihazı
M: Donanımın hareketli bölümleri (örneğin dönen bir manikanın rotoru) hareket halinde iken su girişinin açtığı zararlı etkilere karşı yapılan deney
S : Donanımın hareketli bölümleri (örneğin dönen bir manikanın rotoru) hareketsiz (sükunet) halinde iken su girişinin açtığı zararlı etkilere karşı yapılan deney
W: Belirtilen hava şartlarında kullanıma elverişli ve ilave koruyucu nitelikler veya işlemlerle sağlanmış.
İzolasyon Sınıfları
H Sınıfı İzolasyon:
Cam elyaflı dokuma, asbest, laklı işleme tabi tutulmuş asbest ve cam elyafı malzemesi, silikon emdirilmiş malzemeden yapılır. İzin verilen max. Sıcaklık değeri 180°C’dir. (Çalışma sıcaklığı 130°C)
F Sınıfı İzolasyon:
Cam elyaf koruma, mika, asbest, laklı işleme tabii tutulmuş asbest ve cam elyaflı malzemesi, polister ve poliüretan reçinesi ya da silikon alkid emdirilmiş malzemeden yapılır. İzin verilen max. Sıcaklık 155°C’dir.